Το αλκόλ θεωρείται το πιο επικίνδυνο από τα νόμιμα ναρκωτικά και ευθύνεται για την απώλεια χιλιάδων ζωών. Όχι μόνο για τις μόνιμες ζημιές που προκαλεί σε ζωτικά όργανα του ανθρώπινου σώματος αλλά και για την έλλειψη ελέγχου που προκύπτει από την υπερβολική κατανάλωση στη διάρκεια της οδήγησης. Το αλκόλ είναι αποδεδειγμένα ένας από τους κυριότερους παράγοντες πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων, θανατηφόρων σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων.
Ας δούμε αναλυτικότερα τις συνέπειες του αλκοόλ στον ανθρώπινο σώμα. Η “¨διαδρομή” του αλκόλ περνάει από το στόμα και τον οισοφάγο στο στομάχι, όπου όμως κατακρατείται μια μικρή ποσότητα. Το υπόλοιπο διαχέεται στο αίμα παραμένοντας μάλιστα “καθαρό”, χωρίς να έχει αφομοιωθεί. Στη διαδικασία εισροής του αλκοόλ στον ανθρώπινο οργανισμό, δύο είναι οι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο:
Πρώτον, η λήψη ή όχι φαγητού κατά τη διάρκεια της κατανάλωσης αλκοόλ. Εάν υπάρχει φαγητό στο στομάχι την ώρα που το αλκόλ εισέρχεται στον οργανισμό, η απορρόφηση του αλκόλ από το αίμα καθυστερεί. Αυτός είναι και ο λόγος που το αλκόλ επιδρά πιο γρήγορα όταν είμαστε νηστικοί σε σχέση με όταν έχουμε φάει.
Και δεύτερον, το βάρος του ατόμου που καταναλώνει αλκόλ. Ένας άνθρωπος με μεγάλο σωματικό βάρος έχει περισσότερα σωματικά υγρά μέσα του με αποτέλεσμα το αλκόλ να μην διαχέεται με τόσο μεγάλη ευκολία σε σχέση με ένα αδύνατο άτομο που δεν έχει τόσο πολλά σωματικά υγρά. Το αποτέλεσμα είναι ο πιο αδύνατος σωματικά άνθρωπος να επηρεάζεται περισσότερο από έναν βαρύτερο ακόμα και αν έχουν καταναλώσει την ίδια ποσότητα αλκόλ. Για τον ίδιο λόγο οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο από το αλκοόλ σε σχέση με τους άνδρες, καθώς το γυναικείο σώμα περιέχει λιγότερα υγρά από ένα αντρικό.
Βραχυπρόθεσμες συνέπειες
Όταν το αλκοόλ μπαίνει στο ανθρώπινο αίμα, μετατρέπεται σε ακεταλδεΐδη. Η ουσία αυτή είναι που προκαλεί την ανθρώπινη μέθη. Σε αυτή τη διαδικασία υπάρχουν διαφορετικές κλίμακες ανάλογα με την ποσότητα αλκοόλ που έχει καταναλωθεί.
Για να έχουμε μια εικόνα της επίδρασης του αλκοόλ στο ανθρώπινο σώμα, μπορούμε να δούμε τις συνέπειες ανάλογα με τον αριθμό των ποτηριών που καταναλώνονται αλλά και ανάλογα με το φύλο.
Έτσι, όταν ένας άντρας πίνει δύο ποτήρια αλκοόλ (αντίστοιχα ένα για τις γυναίκες), τα αιμοφόρα αγγεία κάτω από το δέρμα διαστέλλονται, η όραση, η γεύση και η όσφρηση περιορίζονται ενώ μειώνεται και η αίσθηση του πόνου.
Στην κλίμακα 2-7 ποτήρια αλκοόλ για τους άνδρες (1-5 ποτήρια για τις γυναίκες), αλλάζει η συμπεριφορά και μεταβάλλεται η διάθεση, η κριτική ικανότητα μειώνεται, η μνήμη εξασθενεί, η ταχύτητα αντίδρασης μειώνεται, η όραση περιορίζεται και ο συντονισμός των μυών επηρεάζεται.
Στην κλίμακα 7-14 ποτήρια αλκοόλ για τους άντρες και 5-9 ποτήρια για τις γυναίκες οι παραπάνω συνέπειες αυξάνονται σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό. Επίσης η συμπεριφορά μετατρέπεται σε συναισθηματική, με τα αισθήματα της λογικής και της αυτοκριτικής να εξοβελίζονται. Στο επίπεδο της εμφάνισης, παρατηρείται αλλαγή του χρώματος του προσώπου σε κόκκινο και διαστολή των ματιών. Σε αυτή την κλίμακα υπάρχει υψηλή πιθανότητα εμφάνισης ναυτίας και πρόκλησης εμετού.
Η κλίμακα 14-19 ποτήρια αλκοόλ για τους άντρες και 9-13 για τις γυναίκες προκαλεί υπολειτουργία των αισθήσεων, μεγάλη δυσκολία όρασης και ακοής και πλήρη σύγχυση. Σε αυτό το στάδιο υπάρχει μεγάλος κίνδυνος όχι μόνο για την απώλεια των αισθήσεων αλλά ακόμα και για την ίδια την ζωή, καθώς η τόσο υψηλή κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει κώμα και καρδιακό επεισόδιο.
Μακροπρόθεσμες συνέπειες
Οι άνθρωποι που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, διατρέχουν τον κίνδυνο να εμφανίσουν οργανική βλάβη στο σώμα τους. Οι συνέπειες μια τέτοιας βλάβης εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθος της ποσότητας αλκοόλ που έχει καταναλωθεί. Τα όργανα που επηρεάζονται από την κατάχρηση αλκοόλ είναι αυτά που εμπλέκονται στην διαδικασία απορρόφησης και αφομοίωσης του αλκοόλ στο ανθρώπινο σώμα: Το στομάχι, το ήπαρ και το πάγκρεας είναι στην πρώτη γραμμή επικινδυνότητας από την κατάχρηση αλκοόλ. Πιο συγκεριμένα, το στομάχι μπορεί να γίνει πιο ευάλωτο από την εισδοχή του αλκοόλ στο εσωτερικό του. Το ήπαρ- που είναι ένα σημαντικό όργανο για την διάλυση του αλκοόλ και την μετέπειτα αποβολή του από τα ούρα- μπορεί να εκφυλιστεί. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι βαρείς χρήστες αλκοόλ παρουσάζουν προβλήματα στο ήπαρ. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να προκαλέσουν ναυτίες, εμετούς, πυρετό, μείωση όρεξης και απώλεια βάρους. Η πιο γνωστή ανίατη διαταραχή του ήπατος που προκαλείται από κατάχρηση αλκοόλ είναι η κίρρωση του ήπατος. Στην κίρρωση του ήπατος, τα κύτταρα του ήπατος παθαίνουν βλάβες, καταστρέφονται και δεν μπορούν να αποκατασταθούν. Στη συνέχεια τα μολυσμένα κύτταρα πεθαίνουν και αντικαθίστανται από συνδετικούς ιστούς.
Εξαιτίας του συνδετικού ιστού το ήπαρ υπολειτουργεί και δεν μπορεί να επανέλθει στην προηγούμενη υγιή κατάσταση. Η λειτουργική ανεπάρκεια του ήπατος λόγω κίρρωσης οδηγεί στη συσσώρευση στον οργανισμό, τοξικών ουσιών και αποβλήτων. Τότε είναι δυνατόν να προκληθεί πρόβλημα στον εγκέφαλο με σύγχυση, ταραχή, τρέμουλο. Στις σοβαρές περιπτώσεις η κατάσταση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε κώμα και να οδηγήσει στο θάνατο.
Άλλες συχνές οργανικές παθήσεις είναι η γαστρίτιδα (μόλυνση της βλεννώδους μεμβράνης του στομάχου) και η παγκρεατίτιδα (φλεγμονή στο πάγκρεας).
Η γαστρίτιδα μπορεί να προκαλέσει στομαχική αιμορραγία ενώ η παγκρεατίτιδα επιτρέπει σε λιγότερες θρεπτικές ουσίες να αφομοιωθούν, με αποτέλεσμα να προκαλείται μεταξύ άλλων μείωση βάρους.
Επίσης σχετικές έρευνες έχουν εντοπίσει σχέση μεταξύ της κατάχρησης αλκοόλ και της εμφάνισης καρκίνου στο στόμα, το λαρύγγι και τον οισοφάγο, ειδικά σε ανθρώπους που συνδυ'αζουν το αλκοόλ με το τσιγάρο. Αυτοί που πίνουν πολύ αλκοόλ διατρέχουν επίσης υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο του ήπατος και του παχέος εντέρου.
Σε ότι αφορά τις γυναίκες που πίνουν πολύ αλκοόλ, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να εμφανίσουν καρκίνο του στήθους. Και στα δύο φύλα ο κίνδυνος πρόκλησης προβλημάτων στον εγκέφαλο σε άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ είναι πολύ αυξημένος. Επιγραμματικά, η λίστα των διαταραχών που προκαλεί η κατάχρηση αλκοόλ είναι πολύ μεγάλη και δεν μπορεί να εξαντληθεί σε αυτό τον χώρο.